fizik ders videoları
LİSE 3 KONULARI
Yeryüzünde
hareket
düşey
doğrultuda atış - yatay atış - eğik
atış - dairesel hareket - kepler
yasaları- basit harmonik hareket
Momentum
itme
ve momentum - momentumun korunumu Elektrostatik
elektrik
yükü - elektriklenme - elektroskop - coulomb
kanunu - elektrik
alan - potansiyel - kondansatörler
Elektrik
akımı
elektrik
akımı - elektroliz - iletkenlik - transformatörler - elektrik
devreleri - üreteçler
ve lambalar - akım,
gerilim, direnç - eşdeğerdirenç - üreteçler
|
konuyla ilgili ders videosunu izlemek için tıklayınız
Bütün atış hareketleri (hava
direnci ihmal edilirse) sabit ivmeli harekettir. Atış hareketlerinde
atılan cisim yerçekimi kuvveti etkisinde kalacağından, yerçekimi
ivmesiyle yere düşer. Dünya'nın yerçekimi ivmesi ortalama 9,8 m/s2 dir.
Cismin ağırlığı ve atış şekli ne olursa olsun (serbest düşme, aşağı
düşey atış, yatay atış, eğik atış) , sürtünmeler ihmal edildiğinde,
ivmesi her zaman 9,8 m/s2 olur.
Hava direnci ve diğre etkileri atış hareketleri konusunda ihmal edeceğiz.
Bu durumda atış hareketleri sabit ivmeli
hareket denklemleriyle
çözülebilir.
Ay'da
bir çekiç ve tüy aynı anda serbest bırakılırsa, aynı anda düşer.
Nasa tarafından çekilen video için tıklayınız.
|
|
Serbest Düşme
|
Eğer
hava olmasaydı bütün cisimler aynı ivme ile yere düşerlerdi.
Dünya'da bu ivmenin adı yerçekim ivmesidir ve değeri ortalama
9.8 m/s2 dir. Yani hava direncini ihmal edersek yeryüzü
yakınlarındaki bütün cisimler bütün cisimler Dünya'ya bu ivmeyle
düşeceklerdir. İvmeli hareket konusundaki denklemler ve grafikler
serbest düşme için de geçerlidir. Serbest düşen cismin ilk hızı
sıfır, ivmesi yerçekim ivmesidir (yaklaşık 10 m/s2).
Yandaki animasyon 500 m yükseklikten
serbest düşmeye bırakılan cismin her bir saniyedeki anlık konum
ve anlık hızını göstermektedir. Yerçekim ivmesi 10 m/s2 olarak
alınmış ve hava direnci ihmal edilmiştir.
ΔX
= v0.t + 1/2.a.t2 ve v
= v0 +
a.t
denklemlerini
her türlü düşey atış için kullanabiliriz. Serbest düşme
için v0=0 ve a=g=10 m/s2 alınır.
Atış hareketlerinde aşağı yön (+), yukarı yön (-) kabul
edilirse, hız ve ivmenin işaretleri ona göre belirlenir.
Cismin hızının her bir saniyede
10 m/s arttığına ve yerdeğiştirmesinin zamanın karesiyle orantılı
(x= 5.t2) arttığına dikkat edin.
|
Aşağıdan Yukarıya
Düşey Atış
| |
|
Yandaki animasyon aşağıdan yukarıya
düşey atış hareketi yapan cismi göstermektedir. Cisim yerden
belli bir maksimum yüksekliğe kadar çıkar sonra serbest
düşme yapar. Maksimum yükseklikteki anlık hızı sıfırdır.
Bu hareketi ilk hızı olan düzgün yavaşlayan doğrusal harekete
benzetebiliriz. formülleri aynıdır. Cisim maksimum yükseklikte
anlık olarak durur ve bundan sonra ters yönde hızlanan hareket
yapar.
İlk hız vektörü ile ivme
vektörünün birbirine zıt yönlü olduğuna dikkat edin.
|
Yukarıdan Aşağıya Düşey Atış
|
Yandaki animasyon belli bir yükseklikteki
cismin aşağıya doğru bir ilk hızla atılmasını gösteriyor. Bu
hareket ilk hızı olan düzgün hızlanan doğrusal harekete benzer.
Formülleri aynıdır. |
|
|
Düşey
atış hareketlerinin bazı formülleri yukarıda özetlenmiştir. Bütün
formüller ivmeli hareket formüllerinden çıkarılabilir. Düşey
atış hareketleri ivmeli hareketin düşey düzlemde gerçekleşmesinden
başka bir şey değildir. Eğer ivmeli hareketi iyi biliyorsanız,
düşey atış konusunda zorlanmazsınız.
Çözümlü ATIŞ
HAREKETLERİ soruları
simulasyon
için tıklayınız. (simulasyonda serbest düşme
için ilk hız=0 yapınız. Yukarı atış hareketi için eğim açısı 90;
aşağı atış için eğim açısı -90 yapılmalıdır.)
simulasyon
için tıklayınız. (simulasyonda
ilk hız=0 yapınız)
|
e-mail: kadir_can_erbas@yahoo.com
fizik ders videoları
|
|
